1. rocznica śmierci Milana Kundery

„Kundera chyba jak nikt inny, opowiadał o doświadczeniu pokoleniowym zaangażowania w komunizm i o wielkim rozczarowaniu oraz porażce lewicowego projektu, którego on był uczestnikiem, wyznawcą, a także w jakimś sensie ofiarą„ – mówił o Kunderze tłumacz i eseista Aleksander Kaczorowski.

Milan Kundera urodził się 1 kwietnia 1929 roku w Brnie. Jego ojciec był pianistą i muzykologiem oraz rektorem brneńskiej akademii muzycznej.
Początkowo studiował literaturę i estetykę na Uniwersytecie Karola w Pradze, w późniejszym czasie przeniósł się na Wydział Filmowy praskiej Akademii Sztuk Pięknych.

„To, co mnie najbardziej w pisarstwie Kundery pociąga, to olśniewająca inteligencja, widoczna od jego wczesnej prozy, od „Śmiesznych miłości”, niesłychanie błyskotliwych opowiadań, aż po jego rzeczy najnowsze” – mówił początkiem lat dziewięćdziesiątych Leszek Engelking.

Enegelking podkreślał, że cechą charakterystyczną nowych dzieł pisarza było „coś w rodzaju mieszaniny prozy epickiej eseistyką,  stawiającą śmiałe tezy, choć czasem dyskusyjne”.

Wspomniane wcześniej wiersze Milana Kundery stanowiły jego literacki debiut.
W 1948 Kundera wstąpił do Czechosłowackiej Partii Komunistycznej.
Jak mówił sam Kundera „ Komunizm oczarował mnie tak samo jak Strawiński, Picasso i surrealizm. Obiecywał cudowne zmiany, które uczynią świat absolutnie innym i nowym. Ale potem komuniści naprawdę opanowali mój kraj i wprowadzili terror. Miałem wtedy dziewiętnaście lat. Poznałem na własnej skórze, co to jest dogmatyzm, procesy polityczne, wiedziałem co to znaczy być upojonym władzą i odtrąconym od niej, jak to jest czuć się winnym wobec władzy i buntować się przeciw niej”.

W późniejszych latach Milan Kundera zwrócił się w kierunku prozie. Miejsce wśród najwybitniejszych pisarzy zapewniła mu powieść „Żart”, w której rozliczał się z czechosłowackim stalinizmem.

Kundera został umieszczony przez władze na czarnej liście, a „Żart” został zakazany. Po objęciu zakazem publikacji pisarz wyemigrował do Francji.

Osobiste doświadczenia pisarza z komunistycznym totalitaryzmem i stłumieniem w 1968 roku Wiosny praskiej znalazły odzwierciedlenie w jego dwóch emigracyjnych powieściach „Księdze śmichu i zapomnienia” i „Nieznośnej lekkości bytu”.

Zmarł 11 lipca 2023 w Paryżu.